John Lloyd'dan göremediklerimiz üzerine

TED Talks arasında en eğlendiğim video bu. “What is invisibility? More than you think.” (Görünmezlik nedir? Düşündüğünüzden fazlası.) başlıklı animasyonda, TED Talks’ta kısa bir “performans” sergileyen İngiliz komedi yazarı John Lloyd, “görünmezlik” üzerinden bilimsel bulguları kurcalıyor ve nihayet, aslında ne kadar az bildiğimizi anlatıyor. Hemen bütün TED konuşmalarında olduğu gibi basit, sadede gelmeden, soruları cevaplamadan.

Performans dedim, zira popüler bilimden hazzetmeyen “hardcore” bilim insanlarının hoşuna gitmeyebilecek genellemeler ve yer yer hatalar mevcut. Neticede Lloyd'un asıl işi bilim değil. Otostopçunun Galaksi Rehberi'ni radyoya uyarlamış olsa da... Ama temelde her şeyi “görmek”, “gözlemlemek”, “analiz etmek” üzerine kurulu modern bilimin günden güne geldiği noktayı ve bu durumda “görünmeyen” şeylerin çokluğu karşısında insanın çaresizliğini ele alıyor.

Sonunda iki temel soru soruyor: “Neden buradayız (dünyadayız)?” ve “Buradayken, burada olmakla ilgili ne yapmamız gerekir?”

Elbette cevaplamak yerine, bizi iki aforizma ile savuşturuyor. İlki, filozof ve matematikçi Wittgenstein’dan: “Neden burada olduğumuza dair bir fikrim yok. Fakat eminim ki, kendimizi eğlendirmek için değil.” İkincisi şair W. H. Auden’dan: “Diğerlerine yardım etmek için burada, dünyadayız. Diğerleri neden burada, bir fikrim yok.”

John Lloyd’un bilimkurgu, komedi ve biraz da felsefe ile yaptığı bir “performans”. Maalesef Türkçe altyazısını bulamadım ama İngilizce bilenler şuradan Lloyd’u daha fazla tanımaya devam edebilirler… Youtube'daki video'nun İngilizce altyazısı pek iyi değil bu arada.